Early_Buddhism
『ブッダゴーサ註』 So pana therānaṃ natthi, tasmā taṃ pucchituṃ na yuttanti parikammobhāsaṃ pucchati. Obhāsañceva sañjānāmāti parikammobhāsaṃ sañjānāma. Dassanañca rūpānanti dibbacakkhunā rūpadassanañca sañjānāma. Tañca nimittaṃ nappaṭivij…
語られるべきものについての想念を抱く衆生たちは、語られるべきものに対して依止している。 Akkheyyasaññino sattā, akkheyyasmiṃ patiṭṭhitā; 語られるべきものを遍知しないならば、死の束縛へと至る。Akkheyyaṃ apariññāya, yogamāyanti maccuno. しかし…
「問う。戯論(プラパンチャ)には渇愛戯論(tṛṣṇāprapañca)と見戯論(dṛṣṭiprapañca)の二種あるが、何の無量心が何の戯論の対治となるのか?」 (問戲論有二種。一愛戲論。二見戲論。何無量。對治何戲論耶。) 「答える。無量心(apramāṇya)は諸煩悩(kl…
「渇愛、慢、見という諸々の障害(パパンチャ)が存在しないので無戯論(という)」“Taṇhāmānadiṭṭhipapañcānaṃ abhāvena nippapañcaṃ”(相応部註) 「比丘たちよ、無漏と無漏に向かう道を私は説く。それを聞きなさい。…比丘たちよ、無戯論と無戯論に向かう…
Atha kho yodhājīvo gāmaṇi yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā…pe… ekamantaṃ nisinno kho yodhājīvo gāmaṇi bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sutaṃ metaṃ, bhante, pubbakānaṃ ācariyapācariyānaṃ yodhājīvānaṃ bhāsamānānaṃ – ‘yo so yodhājīvo saṅgām…
Tenāhu porāṇā –‘‘Kammassa kārako natthi, vipākassa ca vedako;Suddhadhammā pavattanti, evetaṃ sammadassanaṃ.‘‘Evaṃ kamme vipāke ca, vattamāne sahetuke;Bījarukkhādikānaṃva, pubbā koṭi na nāyati*1Anāgatepi saṃsāre, appavattaṃ na dissati.‘‘Eta…
Tassattho – yvāyaṃ ‘‘brahmametaṃ vihāramidhamāhū’’ti saṃvaṇṇito mettājhānavihāro, tato vuṭṭhāya ye tattha vitakkavicārādayo dhammā, te, tesañca vatthādianusārena rūpadhamme pariggahetvā iminā nāmarūpaparicchedena ‘‘suddhasaṅkhārapuñjoyaṃ, …
Tassattho – so dassanasampanno kiñcāpi satisammosena pamādavihāraṃ āgamma yaṃ taṃ bhagavatā lokavajjasañciccānatikkamanaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘yaṃ mayā sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ, taṃ mama sāvakā jīvitahetupi nātikkamantī’’ti (cūḷava. 38…
(二五)◎內官贖所犍牛得男根緣昔乾陀衛國,有一屠兒,將五百頭小牛,盡欲刑犍。時有內官,以金錢贖牛,作群放去,以是因緣,現身即得男根具足。還到王家,遣人通白:「某甲在外。」王言:「是我家人,自恣而行,未曾通白,今何故爾?」王時即喚問其所以。答…
Yathāha – ‘‘Yekeci buddhaṃ saraṇaṃ gatāse, na te gamissanti apāyabhūmiṃ; Pahāya mānusaṃ dehaṃ, devakāyaṃ paripūressantī’’ti. (dī. ni. 2.332; saṃ. ni. 1.37); Tatra ca ye saraṇagamanupakkilesasamucchedena saraṇaṃ gatā, te apāyaṃ na gamissant…
*卑下慢 『倶舎論』: bahvantaraviśiṣṭād alpāntarahīno ’smi ity ūnamānaḥ/ 「多量に優れたるものから〔比べると〕、私は少量に劣ったものである」というのが卑下慢である。 ches khyad par du 'phags pa bas bdag cung zad cig gis dman no snyam pa ni …
1. 随貪(anunaya) 2. 瞋恚(pratigha) 3. 慢(māna) 4. 無明(avidyā) 5. 見(dṛṣṭi) 6. 把持(parāmarśa) 7. 疑(vicikitsā) 8. 嫉(īrṣyā) 9. 慳(mātsarya) 『集異門足論』: (九結者云何爲九。答一愛結。二恚結。三慢結。四無明結。五見結。六…
12. Otaraṇahāravibhaṅgo 42. Tattha katamo otaraṇo hāro? ‘‘Yo ca paṭiccuppādo’’ti. ‘‘Uddhaṃ adho sabbadhi vippamutto, ayaṃ ahasmīti [ayamahamasmīti (sī.) passa udā. 61] anānupassī; Evaṃ vimutto udatāri oghaṃ, atiṇṇapubbaṃ apunabbhavāyā’’ti.…
4. Catukkapuggalapaññatti 132. Katamo ca puggalo asappuriso? Idhekacco puggalo pāṇātipātī hoti, adinnādāyī hoti, kāmesumicchācārī hoti, musāvādī hoti, surāmerayamajjapamādaṭṭhāyī hoti – ayaṃ vuccati puggalo ‘‘asappuriso’’. 4. 四組の補特伽…
10. Khattiyasuttaṃ …‘‘Itthī kho, brāhmaṇa, purisādhippāyā alaṅkārūpavicārā puttādhiṭṭhānā asapatībhinivesā issariyapariyosānā’’ti… 「バラモンよ、実に女性は、男性を求め、装飾品、化粧品のことを考え、子供を拠り所にし、敵婦なきことに執著し、権…
T1646_.32.0339c15: 諸禪定則能得入。問曰。行者若無禪定。T1646_.32.0339c16: 云何能得身心空。及盡諸煩惱。答曰。是人T1646_.32.0339c17: 有定而不能證。更有如電三昧。因是三昧T1646_.32.0339c18: 得盡煩惱。如經中説。我見比丘欲取衣T1646_.32.0339c19: …
duhkhaṃ yad ayaṃ na paśyati tad apaśyann ātmeti paśyati |duhkhaṃ tu yathā tathā prapaśyann ayaṃ ātmeti sadā nu paśyati? |27,40| gang tshe ’di yis sdug bsngal ma mthong ba || de yi tshe na bdag tu mthong bar ’gyur ||ji lta ji ltar sdug bsng…
出曜經 (No. 0212_ 竺佛念譯 ) in Vol. 04 T0212_.04.0612c07: 如佛世尊敷演言教有三有爲。有爲之相興T0212_.04.0612c08: 衰變易。問曰故當萬物恒有常者。死屍骸T0212_.04.0612c09: 骨不久存乎。百二十時謂之一日一夜。若當 佛世尊敷演言教有三有爲。 有爲之…
10. Pañcasīlasuttaṃ 303. ‘‘Pañcahi, anuruddha, dhammehi samannāgato mātugāmo kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. Katamehi pañcahi? Pāṇātipātā paṭivirato ca hoti, adinnādānā paṭivirato ca hoti, kāmesumicchācārā paṭiv…